Οι αγροτικές κινητοποιήσεις στη Θεσσαλία εισέρχονται σε νέα φάση έντασης, με επίκεντρο τον κόμβο της Νίκαιας όπου περισσότερα από χίλια τρακτέρ έχουν παραταχθεί από τα ξημερώματα του Σαββάτου. Οι αποκλεισμοί δρόμων, τα επεισόδια με τις αστυνομικές δυνάμεις και οι συλλήψεις που σημειώθηκαν τις τελευταίες ημέρες αποτυπώνουν μια κρίση που ξεπερνά το επίπεδο των επιμέρους αιτημάτων και αντανακλά τη βαθιά ανασφάλεια του αγροτικού κόσμου.

Το κλίμα παραμένει τεταμένο, με τους παραγωγούς να προετοιμάζονται για κρίσιμη συνέλευση τη Δευτέρα, ενώ παράλληλα μπλόκα οργανώνονται σε Τρίκαλα, Καρδίτσα, Βόλο, Σέρρες και Αλεξανδρούπολη. Η δυναμική συμμετοχή και η γεωγραφική διασπορά δείχνουν ότι η Θεσσαλία αποτελεί το κέντρο ενός ευρύτερου αγροτικού μετώπου που διαμορφώνεται σε πανελλαδικό επίπεδο.

Το χρονικό της έντασης

Η αυξημένη παρουσία τρακτέρ στη Νίκαια λειτούργησε καταλυτικά. Τα επεισόδια που ακολούθησαν —η χρήση χημικών, οι συμπλοκές και οι συλλήψεις— έδωσαν νέα διάσταση στις κινητοποιήσεις. Στην Καρδίτσα, η προσπάθεια παραγωγών να παρακάμψουν τον αστυνομικό φραγμό προκάλεσε σοβαρά επεισόδια, ενώ στη Λάρισα έντονη αντίδραση προκάλεσε η προσαγωγή γνωστού αγροτοσυνδικαλιστή, με δεκάδες αγρότες να συγκεντρώνονται έξω από την Αστυνομική Διεύθυνση ζητώντας την άμεση απελευθέρωσή του.

Παράλληλα, νέες εστίες έντασης εμφανίζονται στον Βόλο, όπου έχει εξαγγελθεί αποκλεισμός του λιμανιού, ενώ στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας συζητούνται αντίστοιχες κινητοποιήσεις.

Τα αίτια μιας βαθιάς κρίσης

Οι λόγοι που οδηγούν χιλιάδες παραγωγούς στους δρόμους είναι πολυεπίπεδοι. Η Θεσσαλία, ως κατεξοχήν αγροτική περιφέρεια, αντιμετωπίζει μια σειρά από δομικές προκλήσεις που έχουν συσσωρευτεί τα τελευταία χρόνια.

Αυξημένο κόστος παραγωγής

Η άνοδος του κόστους ενέργειας, καυσίμων, λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων έχει καταστήσει μη βιώσιμες πολλές καλλιέργειες. Οι παραγωγοί επισημαίνουν ότι οι τελικές τιμές πώλησης, ιδιαίτερα στο βαμβάκι, δεν καλύπτουν τα έξοδα, με αποτέλεσμα το εισόδημά τους να συρρικνώνεται δραματικά.

Πίεση στις τιμές των προϊόντων

Η διακύμανση των αγροτικών τιμών, σε συνδυασμό με τον περιορισμένο βαθμό διαπραγματευτικής ισχύος των παραγωγών, εντείνει το αίσθημα αβεβαιότητας. Η φετινή χρονιά χαρακτηρίστηκε από τιμές που σε πολλές περιπτώσεις έπεσαν κάτω από το κόστος παραγωγής.

Καθυστερήσεις στις πληρωμές και θεσμική δυσπιστία

Η καθυστερημένη καταβολή επιδοτήσεων και η αναστάτωση που προκάλεσε το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ έχουν ενισχύσει την έλλειψη εμπιστοσύνης των αγροτών προς τις θεσμικές διαδικασίες. Για πολλούς παραγωγούς, η έγκαιρη πληρωμή αποτελεί προϋπόθεση επιβίωσης, καθώς η ρευστότητα είναι περιορισμένη.

Ακραία καιρικά φαινόμενα και ανεπαρκείς αποζημιώσεις

Τα ακραία φαινόμενα που έπληξαν τη Θεσσαλία, με κορύφωση την κακοκαιρία Daniel, άφησαν πίσω τους βαθιές πληγές. Πολλές αγροτικές εκμεταλλεύσεις δεν έχουν ανακάμψει πλήρως, ενώ οι αποζημιώσεις θεωρούνται ανεπαρκείς ή βραδείς. Η αίσθηση ότι η περιοχή παραμένει ευάλωτη σε φυσικές καταστροφές αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες αγανάκτησης.

Η πολιτική διάσταση των κινητοποιήσεων

Οι επιχειρήσεις της Αστυνομίας με στόχο την αποτροπή εκτεταμένων αποκλεισμών στο οδικό δίκτυο έχουν μεταφέρει τις κινητοποιήσεις στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Από τη μία πλευρά, η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι οφείλει να διασφαλίσει την ομαλή κυκλοφορία και να αποτρέψει τη διατάραξη της δημόσιας τάξης· από την άλλη, οι αγρότες κάνουν λόγο για υπέρμετρη καταστολή και απόπειρα περιορισμού των κινητοποιήσεων.

Η Νίκαια —ιστορικό σημείο αναφοράς των αγροτικών μπλόκων— λειτουργεί ως κέντρο συντονισμού, με τις αποφάσεις των εκεί συλλόγων να επηρεάζουν πανελλαδικά την πορεία των κινητοποιήσεων.

Οι επόμενες ημέρες

Η συνέλευση της Δευτέρας θεωρείται κρίσιμη για τον καθορισμό της στρατηγικής των αγροτών. Στο τραπέζι βρίσκονται προτάσεις για κλιμάκωση, μεταξύ των οποίων ο πλήρης αποκλεισμός της ΠΑΘΕ σε περισσότερα σημεία και συντονισμένες δράσεις σε μεγάλα αστικά κέντρα. Παράλληλα, εξετάζεται το ενδεχόμενο μαζικής μετακίνησης τρακτέρ στην Αθήνα, αν και ακόμη δεν υπάρχει οριστική απόφαση.

Οι κινητοποιήσεις, πάντως, φαίνεται ότι εκφράζουν κάτι ευρύτερο από τα στενά αγροτικά αιτήματα. Η συμμετοχή νεότερων παραγωγών, η παρουσία εργαζομένων και φοιτητών σε ορισμένες συγκεντρώσεις και η γενικευμένη ανησυχία για το κόστος ζωής αναδεικνύουν βαθύτερες κοινωνικές τάσεις.

Ένα σταυροδρόμι για τον πρωτογενή τομέα

Η φετινή κρίση στη Θεσσαλία υποδηλώνει ότι το αγροτικό ζήτημα έχει φτάσει σε οριακό σημείο. Χωρίς έναν συνεκτικό σχεδιασμό για τη μείωση του κόστους παραγωγής, την προστασία από φυσικά φαινόμενα και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η αγροτική οικονομία δύσκολα θα ανακτήσει σταθερότητα.

Οι αγρότες της Θεσσαλίας, με την παρουσία τους στους δρόμους, ζητούν όχι μόνο άμεσα μέτρα ανακούφισης αλλά και ένα σαφές σήμα ότι ο πρωτογενής τομέας μπορεί να έχει βιώσιμο μέλλον. Το αν αυτό το μήνυμα θα εισακουστεί, θα φανεί τις επόμενες εβδομάδες.